Aktualności

W dniach 10 – 12 sierpnia 2023 r. się wyjazd studyjny Lokalnej Grupy Działania „Razem dla Radomki”. Wyjazd zorganizowany został w ramach projektu współpracy „LAK” realizowanego w ramach poddziałania 19.3 Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. W wyjeździe wzięło udział 16 osób z obszaru działania stowarzyszenia.

Droga wyjazdu kierowała nas na południe kraju. Jako pierwszą odwiedziliśmy lokalną restaurację o nazwie Karpackie smaki, która powstała z chęci rozpowszechniania smaków tradycyjnej kuchni staropolskiej oferującej szeroki asortyment dań regionalnych, sporządzonych według tradycyjnych receptur, poszerzonych o lokalne potrawy z regionu karpackiego. Mogliśmy tam spróbować lokalnych potraw m.in. proziaków. Kolejnym miejscem, które odwiedziliśmy tego dnia to Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie. Krosno – 50-tysięczne miasto położone w południowo-wschodniej Polsce, od niemal 90 lat słynie z hutnictwa szkła. Zapoczątkowaną w 1923 szklaną tradycję miasta pisały i wciąż piszą tysiące mieszkańców całego regionu. To właśnie hutnictwo szkła stało się symbolem rozpoznawczym Krosna nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Centrum Dziedzictwa Szkła to pierwsza w Polsce placówka w interaktywny sposób prezentująca tematykę hutnictwa szkła i twórczości szklanej. Najważniejszymi atrakcjami Centrum które zobaczyliśmy były prezentacje produkcji szkła odbywające się na naszych oczach, dzięki którym mogliśmy podejrzeć tajniki działania warsztatu hutniczego. W obiekcie zwiedziliśmy galerię szklanych eksponatów, i mieliśmy możliwość zakupienia pamiątek w sklepie z wyjątkowymi szklanymi przedmiotami. Całość centrum uzupełniają multimedia, które wzbogaciły i uatrakcyjniły nasz program zwiedzania.

Następnie udaliśmy się do miejsca zakwaterowania Hotelu Portius w Krośnie, gdzie spotkaliśmy się z naszym zagranicznym partnerem z Laboreckého občianskeho združenia Nová Alternatíva, Miestnej akčej skupiny LABOREC, reprezentowanym przez Aleksandra Bobera, który zapoznał nas z dobrymi praktykami dotyczącymi różnych form prowadzenia działalności gospodarczej na Słowacji.

Najpierw usłyszeliśmy opowieść o Medzilaborcach, które leżą na wysokości 326 m n.p.m. na południowych stokach Niskiego Beskidu, nad rzeką Laborec. Liczba mieszkańców miasta wynosi 6809 osób, powierzchnia – 47,48 km². Prawa miejskie zostały nadane w 1964, kiedy to również przyłączono do Medzilaborec kilka wsi. Region, w którym leżą Medzilaborce – Górny Zemplin – jest uważany za najuboższą część Słowacji. Wśród mieszkańców miasta przeważają Rusini, mieszkają tu także Słowacy i Cyganie.

Miasto Medzilaborce ma największą tradycję w przemyśle szklarskim i maszynowym. W przemyśle szklarskim od 1970 roku działał oddział czeskiego Jablonexu, który zatrudniał do 600 osób. Po prywatyzacji spółki oddział został zlikwidowany. Glass LPS jest następcą 45-letniej tradycji szklarstwa w Medzilaborcach i nadal produkuje elementy oświetlenia z kryształu i kryształowe żyrandole. Przemysł maszynowy w Medzilaborcach rozpoczął Transporta, później Vihorlat, który zatrudniał 1200 pracowników. Prywatyzacja i kryzys w przemyśle maszynowym przyczyniły się do upadku fabryki. Obecnie działające przedsiębiorstwa maszynowe to Kovostroj i Labstroj.

Następnie dowiedzieliśmy się, że Medzilaborce są znane także z galerii sztuki nowoczesnej (Muzeum Sztuki Nowoczesnej), mieszczącej się w miejscowym domu kultury, w której prezentowane są prace Andy’ego Warhola oraz jego braci Paula i Jamesa. Rodzina Warholów przed emigracją do USA mieszkała we wsi Miková (17 km na zachód od miasta). Muzeum zostało otwarte staraniem miejscowej społeczności rusińskiej w 1991.
Następnie wywiązała się dyskusja i posypały się pytania jak zarejestrować firmę na Słowacji, jakie są podatki, ZUS czy VAT, oraz że istnieje możliwość przeniesienia firmy z Polski na Słowację. Naszemu Partnerowi i przewodnikowi po słowackim biznesie serdecznie dziękujemy.

Kolejny dzień rozpoczęliśmy przejazdem do miejscowości Frysztak, gdzie miał miejsce początek spływu kajakowego po rzece Wisłok. Po trzygodzinnym wiosłowaniu dobiliśmy do brzegu w Markuszowej, skąd udaliśmy się na obiad do Karczmy Kamieniec w miejscowości Bajdy. Kolejnym punktem tego dnia była wizyta w Winnicy Widokowa. Widokowa powstała w 2013 r. i obejmuje obszar 4 ha, na którym jest uprawianych kilkanaście odmian winorośli. Wśród nich znajdują się: Solaris, Seyval Blanc, Chardonnay, Riesling, Rondo, Souvignier Gris, Regent, Muscaris, Johanniter oraz Leon Millot. Dzięki nim powstają wina białe i różowe, jak również bardziej wytrawne i wyraziste wina czerwone. Winnica znajduje się na wzgórzach podkarpackiej miejscowości Kombornia, na wysokości 470 metrów. Horyzont, który stanowi tło winnicy w sumie ma długość ponad 100 km. Południowe nachylenie stoku gwarantuje niezwykłe warunki do wzrostu owoców. Widokowa jak zapewniał nas właściciel Krzysztof Stanisławczyk to miejsce w pełni rodzinne, w którym każdy owoc jest traktowany z wyjątkową troską.

Kolejnym miejscem tego dnia była Manufaktura czekolady M.Pelczar Chocolatier w Korczynie. Pan Mirosław Pelczar cukiernictwem interesował się od zawsze. Jako kilkuletni chłopak uwielbiał podpatrywać jak mama robi i wypieka domowe słodkości. Kilka razy nawet próbował jej coś popsuć, rozwałkował ciasto po swojemu, dodał jakieś składniki. Tak zrodził się mistrz, który swój talent i umiejętności potwierdził najpierw kierunkowym wykształceniem, a później licznymi osiągnięciami na polskich i światowych mistrzostwach cukierników. – Wybór zawodu był prosty i oczywisty. Nie było żadnych dylematów, bo tak naprawdę już od dzieciństwa wiedziałem co chcę robić. Pasja i zamiłowanie do czekolady zaowocowało powstaniem manufaktury czekolady M. Pelczar. w 2011 r. Do produkcji wyrobów używa się wyłącznie najlepszych składników. Surowce sprowadzane są z różnych zakątków świata, a zespół pracowników pracuje nad tym, aby składniki użyte w produkcji były najwyższej jakości i świeżości. Wyroby produkowane są ręcznie w niewielkich ilościach, dzięki czemu każdy produkt jest wyjątkowy i zawsze dopracowany. W manufakturze poznaliśmy drogę od ziarna kakao do powstania tabliczki czekolady.

Trzeci dzień przed wyjazdem to podziwianie krośnieńskiego rynku i jego zabytków. Ostatnim miejscem które odwiedziliśmy to kopalnia ropy naftowej i muzeum w Bóbrce. Jest to jedyne, wyjątkowe, położone na terenie czynnej do dzisiaj kopalni ropy naftowej muzeum. W otoczeniu przepięknego lasu bobrzeckiego znajdują się XIX wieczne kopanki, w których można zobaczyć naturalną ropę naftową czyli czarne złoto. Spacerując alejkami ukazywały się nam unikatowe urządzenia związane z przemysłem naftowym, rafineryjnym i gazowniczym pochodzące z XX wieku. W Muzeum zachowały się dwa oryginalne szyby naftowe z XIX wieku o imionach „Franek” i „Janina”. Muzeum zajmuje obszar 20 hektarów. Pośrodku kopalni oraz Muzeum stoi kamienny obelisk ustawiony przez Ignacego Łukasiewicza w 1872 r. na pamiątkę założenia kopalni.

Mieliśmy także możliwość zobaczenia najcenniejszych zabytków muzealnych, pochodzących z czasów Ignacego Łukasiewicza:
– budynek administracyjny kopalni tzw. Dom Łukasiewicza z 1865 roku, w którym zorganizowano ekspozycję apteczną. Obejrzeliśmy tam prezentację multimedialną poświęconą historii odkrycia nafty i założenia kopalni ropy naftowej w Bóbrce. W budynku zgromadzono kolekcję lamp naftowych, fotografii oraz ekspozycję geologiczną.
– drewnianą kuźnię kopalnianą z 1856 roku; we wnętrzu której znajdują się dwa paleniska zbudowane z cegły, podsycane za pomocą skórzanego miecha z lat 1890-1895; oraz stare narzędzia kowalskie;
– zrekonstruowaną wiertnicę ręczną z 1862 roku, służącą do wiercenia metodą udarową płytkich otworów.
Celem wyjazdu było poznanie dobrych praktyk, oraz wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami projektu, praktycznemu poznaniu sposobu w jaki inni wdrożyli swoje plany w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach, poznaniu doświadczeń i lokalnych producentów produktów i usług na obszarach wiejskich.
Wizyta studyjna odbyła się w celu poznania dobrych praktyk w zakresie przedsiębiorczości, oraz odbycia spotkania z zagranicznym partnerem projektu Laboreckeho obcianskeho zdruzenia Nova Alternativa, który na przykładach własnych przedstawił działania przedsiębiorców na Słowacji.

Wyjazd był swego rodzaju spoiwem scalającym współpracę partnerów projektu.