Skrzyńsko – Sanktuarium Maryjne

SKRZYŃSKO – SANKTUARIUM MARYJNE

W kościele pw. św. Wojciecha znajduje się obraz Matki Boskiej Staroskrzyńskiej (z I poł. XV w.), który stanowi zabytek o znaczeniu europejskim. Pierwszy kościół wzniesiono prawdopodobnie murowany około roku1132 przez Piotra Włostowica. Konsekrowany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Henryka Kietlicza w 1204 r. na cześć Trójcy św. i św. Wojciecha. Kościół sytuowany na wzgórzu, przy drodze z Przysuchy do Potworowa, późnobarokowy, zwrócony na północ, dwuwierzowy, częściowo podpiwniczony (krypty). Murowany z kamienia łupanego oraz cegły ceramicznej, tynkowany zaprawą wapienna. Dach dwuspadowy, więźba dachowa nad nawą i prezbiterium drewniane, o konstrukcji wieszarowej podwójnej. Połacie dachu nad nawą i prezbiterium kryte blachą szwedzką powlekaną. Wieże kryte blachą miedzianą . Hełmy wież w kształcie pylonów nawiązują do stylu empire. Fasada kościoła trzyosiowa, 2-kondygnacyjna, wieże 3-kondygnayjne, wysunięte lekko przed lico fasady i przed lico ścian bocznych. Fasada rozczłonkowana pilastrami porządku toskańskiego. Na osi portal dekorowany kartuszem z herbem fundatorów (Lubicz). Elewacje boczne nawy i prezbiterium opilastrowane. Przy pilastrach występują na zewnątrz kamienne bazy. Kościół jednonawowy z węższym prezbiterium. Ściany rozczłonkowane parzystymi pilastrami. Przesklepiony kolebką z lunetami na gurtach, przechodzących w podwójne pilastry. Ściany posiadają prostokątne wnęki zakończone łukami odcinkowymi. Z wieży wschodniej jest wejście do krypty sklepionej kolebką. Między wieżami kruchta i dwa przedsionki, na prostokątach sklepione krzyżowo. Nad kruchtą chór murowany, opiera się na dwóch filarach tworzących trzy arkady. Na chór prowadzą schody z wieży zachodniej. Dwie kaplice murowane jednocześnie z kościołem, nadają mu formę krzyża. Główne wejście od południa, boczne od północy przez zakrystię. Nad zakrystią jest sklepiona loża. Naprzeciwko zakrystii znajduje się skarbiec, a z niego wejście po schodach ciosowych na ambonę. Ołtarz główny rokokowy z końca XVIII w. o czterech filarach korynckich, mieści cudowny obraz Bogurodzicy. Zasłania go 2 obraz św. Wojciecha biskupa. Powyżej obraz św. Trójcy. Nad obrazami baldachim. Poniżej tabernakulum ozdobione 4 filarkami. Po obu stronach kościoła dwie małe, zasklepione kapliczki. Kaplica na lewo z ołtarzem i rzeźbą Pana Jezusa na krzyżu. Ołtarz ten w 1878 r. ufundowali parafianie. W górze, na tle oka obraz ukrzyżowania. Ołtarz zbudowany w stylu barokowym, rzeźba Chrystusa z XVII w.

W kaplicy po drugiej stronie jest ołtarz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, na zasuwie św. Anna. Po lewej stronie od wejścia, w niszach między pilastrami znajdują się dwa barokowe ołtarzyki; św. Józefa z rzeźbą św. Mikołaja i św. Karola Boromeuszka. Po prawej stronie nawy, w niszy pod oknem z witrażem św. Zofii pomnik poświęcony Karolowi Szydłowieckiemu – w kształcie przyściennego sarkofagu z czerwonego marmuru w stylu klasycystycznym, na profilowanym cokole. Sarkofag zwieńczony klasycystycznym belkowaniem, na narożach woluty. Przy wejściu do kaplicy Pana Jezusa Ukrzyżowanego znajduje się epitafium Jana Chrzciciela de Grandville Millet wykonane z marmuru w stylu neoklasycystycznym w 1846 r. W wyposażeniu kościoła znajduje się barokowa chrzcielnica z końca XVII w., ambona w stylu rokoko z XVIII w., neogotycki feretron z Xix., rokokowy feretron z XVIII w., puszka barokowa ze srebra złoconego z 1669 r. i wiele innych zabytków. Na zewnątrz kościoła znajduje się XIX w. plebania, epitafia Tynieckich z XVII w.