Produkty lokalne – Papryka Przytycka

PRODUKTY LOKALNE – Papryka Przytycka

HISTORIA      PRODUKT TRADYCYJNY      UPRAWA      ODMIANY      ZDROWIE      W KUCHNI

HISTORIA PAPRYKI

Kariera papryki w Europie rozpoczęła się wraz z odkryciem Indii Zachodnich przez Krzysztofa Kolumba – który sprowadził ją do Hiszpanii na przełomie XIV i XV wieku. Papryka pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie była uprawiana już 2500 lat p.n.e., co potwierdzają odkrycia archeologów w grobowcach w Peru. Aztekowie przyprawiali wówczas jedzenie drobno potłuczoną papryką, a nawet stosowali ją jako oręż bojowy, rozpylając paprykę z dmuchaw – skutecznie odpierali ataki wroga.

W Europie papryka pojawiła się po raz pierwszy w Hiszpanii w 1493 roku, gdzie szybko znalazła swoich wielbicieli. Od tego momentu szybko rozprzestrzeniła się we Włoszech, Francji i w krajach bałkańskich aż po Indie. Do szerszego jej rozpropagowania przyczynili się do Węgrzy, dla których stała się narodową jarzyną i przyprawą. Zwana jest tam „czarnym złotem”, bowiem przynosi duże dochody z eksportu. Dzięki papryce kuchnia węgierska ma nie tylko specyficzny smak ale i kolor. Bez czerwonej papryki nie byłoby zupy rybnej, gulaszowej czy leczo.

Największe europejskie skupiska upraw tej rośliny znajdują się obecnie w Rumunii, Bułgarii, Hiszpanii, Węgrzech, Włoszech, Francji i od niedawna w Polsce. W zasadzie papryka słodka jest rośliną warzywną znaną u nas już od dawna. Spożywana była jednak rzadko, przeważnie w postaci różnych konserw importowanych z krajów Europy Południowej, a tylko sporadycznie w postaci świeżych owoców. W ostatnich latach bardzo wzrosło zainteresowanie papryką zarówno producentów, jak i konsumentów. Zapewne przyczyniło się do tego częstsze bywanie w Bułgarii, na Węgrzech czy w Jugosławii, gdzie papryka świeża i przetworzona jest spożywana w dużych ilościach. Największym producentem papryki na świecie jest Meksyk, Chiny oraz Indie.

Do Polski papryka trafiła prawie 30 lat temu, a pierwsze jej uprawy ulokowane zostały na terenie gminy Przytyk. Prekursorem uprawy był Antoni Kwietniewski z Woli Wrzeszczowskiej (gmina Przytyk), który sprowadził do Polski paprykę w 1982 roku. W roku następnym uprawę tego warzywa pod tunelami rozpoczęły również inne osoby z gminy Przytyk (m.in. Stanisław Kowalski z Woli Wrzeszczowskiej, Teofil Adach z Woli Grabowskiej oraz Tadeusz Łaski z Woli Wrzeszczowskiej), a w latach późniejszych papryka trafiła również do pobliskich gmin.

Kilka lat po rozpoczęciu uprawy papryki po początkowym dynamicznym rozwoju „paprykowego zagłębia” ( w gminach Przytyk ,Zakrzew, Jedlińsk, Wolanów – teren działania Lokalnej Grupy „Razem Dla Radomki” oraz w powiecie przysuskim i białobrzeskim) nastąpił okres stagnacji związany z problemem ze skupem. W Gminie Przytyk postanowiono temu przeciwdziałać i pomóc producentom. Impreza którą wówczas zorganizowano była na kształt centrum pośrednictwa pomiędzy producentami a kupującymi. Pierwsze Ogólnopolskie Targi Papryki współorganizowane przez Wójta Gminy Przytyk -Stefana Błaszczyka , Radomską Giełdę Rolną i Starostwo Powiatowe w Radomiu, pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego odbyły się w pierwszą niedzielę września 1999 roku i organizowane są nieprzerwalnie do dziś, stanowiąc znakomitą formę promocji przednich odmian, na które popyt stale wzrasta. Targi – to również doskonała okazja do spotkań producentów z kraju i zagranicy.

W latach 80-tych papryka była najbardziej dochodową uprawą i prawie cała produkcja sprzedawana była na rynkach hurtowych i w detalu. Drewniane konstrukcje tuneli były stosunkowo tanią inwestycją i łatwą do wykonania przez każdego rolnika. Sukces ekonomiczny tej uprawy w latach 80-tych spowodował bardzo szybki wzrost uprawy papryki w całym regionie. Dlatego też, na skutek bardzo dużej produkcji tego warzywa – gmina Przytyk wraz z okolicznymi gminami: Potworów, Rusinów, Klwów nazwane zostały „paprykowym zagłębiem”. Obecnie region radomski jest największym zagłębiem uprawy papryki w Polsce. Przybliżona wielkość zbioru papryki waha się w granicach 40 tysięcy ton rocznie w około 2 000 gospodarstw, w ponad 30 tyś. tuneli foliowych na obszarze około 600 ha. Większość gospodarstw uprawiających paprykę to gospodarstwa małe o powierzchni około 5 ha. Uprawa papryki jest dla nich głównym źródłem dochodu. Rejon uprawy papryki charakteryzuje się korzystnymi warunkami klimatycznymi dla roślin ciepłolubnych. Jest on przede wszystkim cieplejszy w stosunku do obszarów sąsiednich. Wiosną występuje tu 44 dni więcej bez przymrozków, niż w sąsiednich rejonach – a to decyduje o możliwości wcześniejszego wejścia z uprawą i automatycznie uzyskanie wcześniejszego i wyższego plonu. Rolnicy z tego terenu zaczynają zrzeszać się w organizacje, które pozwolą wyprodukować dużą masę towaru o jednakowych potrzebnych parametrach oraz korzystniej go sprzedać. Obecnie w uprawie jest ponad 20 odmian.

W Polsce w przeciągu ostatnich 15 lat produkcja papryki rozwinęła się na szeroką skalę. Paprykę w gruncie (ok. 500ha) uprawia się na Lubelszczyźnie, w rejonie Sandomierza, Grudziądza i Igołomi. Roczną produkcję odmian drobnoowocowych szacuje się na ok. 10 tys. ton rocznie, natomiast odmian wielkoowocowych spod osłon na ok. 40 tysięcy ton rocznie. „Zagłębie” produkcyjne tego warzywa znajduje się w rejonie radomskim (gminy Przytyk, Potworów, Radzanów, Klwów, Wyśmierzyce).

HISTORIA      PRODUKT TRADYCYJNY      UPRAWA      ODMIANY      ZDROWIE      W KUCHNI